Gebelikte kabızlık çok sıktır. Bu; muhtemel olarak uzamış geçiş zamanına ve bağırsağın aşağı bölümlerinin rahim ve bebek tarafından sıkıştırılmasına bağlıdır. Katı dışkının geçiş sırasında yarattığı rahatsızlığa ek olarak ödemli ve hassas olan bağırsak mukozasında kanama ve fissürler (çatlaklar) gelişebilir. Kadınların üçte birinin doğum sonrası makat ve etrafındaki dokulardan (perianal dokular) kaynaklanan şikayetleri vardır. Kabızlık ve gecikmeli doğum yani doğumun 39. Haftadan sonraya kalması gebeliğin son üç ayında ve doğumdan sonra hemoroid ve anal fissür oluşumunun en önemli sebepleridir.
• Vücut kitle indeksi 25’den büyük olan kadınlar
• Ailesinde perianal hastalık olan gebeler
• Daha önce perianal hastalık hikayesi olanlar
• Gebelik sırasında kabızlık yaşayanlar
• Birden fazla doğum yapanlar
• Bebeğinin doğum kilosu 3800 gr’dan fazla olanlar
• Doğumun ikinci evresinin 20 dk’dan süren gebelerde perianal hastalık riski belirgin olarak artmıştır. (doğumun I. Evresi: rahmin açılmaya başladığı sancıların olduğu dönem II. Evresi: rahim açıklığı tam olduktan sonra bebeğin doğum anına kadar olan dönem III. Evresi: plasenta ve eklerinin ayrıldığı dönem)
Gebelikte ve doğumda perianal hastalık (çoğunluğu hemoroid olmak üzere) oluşma ihtimali %43,9’dur. Perianal hastalıkların %61’i gebeliğin son üç ayında, %37,4’ü doğum ve doğumdan sonra oluşmaktadır. Sadece %1,6’sı ilk üç ayda, %3,3’ü de doğumdan 1 ay sonra görülmektedir. Bu bulgular önleyici tedbirler açısından önemlidir. Bu tedbirler doğum sırasında değil, gebeliğin son üç ayından önce başlamalıdır. Gebelikten önce veya gebeliğin erken dönemlerinden itibaren kabızlık çeken kadınlarda bu tedbirler daha erken başlanmalıdır.
Gebelik sırasında yeterli miktarda sıvı alarak, uygun egzersiz yaparak, gerekli olduğunda erik suyu, magnezyumlu süt, gaz giderici veya dışkı yumuşatıcı ilaçlar kullanarak bağırsak alışkanlıklarına dikkat edebilirler ve kabızlığı önleyebilirler.
Op Dr Selma Nihan Karakaya Çoban
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı